O Autorze
Kontakt
Linki
Opis skrótów

Darwin Karol

O powstawaniu gatunków drogą (...)

start » drzewo katalogowe druki polskie » ewolucjonizm
darwintytul
darwindiagram1darwinspistresci1darwinspistresci21darwinspistresci22darwinspistresciFOTODarwinII
TYTUŁ:
O powstawaniu gatunków drogą naturalnego doboru czyli o utrzymywaniu się doskonalszych ras w walce o byt
PODTYTUŁ:
AUTOR:
Darwin Karol
TŁUMACZ/REDAKTOR:
Dickstein Szymon
WYDANIE:
pierwsze
MIEJSCE WYDANIA:
Warszawa
DRUKARZ/WYDAWCA:
Wydawnictwo Przeglądu Tygodniowego
DATA WYDANIA:
1884
ILOŚĆ TOMÓW:
ILOŚĆ STRON:
437, XVI
ILUSTRACJE/TYPOGRAFIA:
tabl. ryc. poza tekstem 1 (drzeworyt)
FORMAT:
24 cm.
OPRAWA:
ppł. z epoki (po współcz. naprawie introlig.), złoc. napisy na grzbiecie
STAN ZACHOWANIA:
brak ss. 145-152, pojedyncze naddarcia k. po naprawie introlig., wpis włas. na k. tyt., nieliczne ślady pióra
UWAGI:

Jest to pierwsze pełne polskie wydanie epokowej pracy Darwina w jej pierwszym wariancie wydawniczym: "Jeden wariant - wcześniejszy (1884 r.) głosi, iż przekładu dokonał Szymon Dickstein, a drugi późniejszy (1884-1885 r.) podaje jako tłumaczy Szymona Dicksteina i Józefa Nusbauma. Należy przy tym zauważyć, iż część przynajmniej nakładu zaopatrzona jest w obie karty tytułowe - najpierw znajduje się karta z 1884-5 r., a za nią karta 1884 r. Karta tytułowa z nazwiskiem Nusbauma prawdopodobnie była dołączona później do nie rozsprzedanych jeszcze egzemplarzy."  (Darwin [1959] s. V, nota redkacyjna).

 

O AUTORZE / KOMENTARZ:


Zapoznając się z teorią ewolucji z fundamentalnej pracy Karola Darwina warto zwrócić uwagę na to, że uczony odwrócił w porządku tekstu logiczny stosunek pomiędzy zagadnieniem podstawowym (dowiedzeniem tego, iż organizmy ewoluują) a zagadnieniem podrzędnym (tzn. wskazaniem mechanizmu na mocy którego ewolucja się dokonuje). Tym samym początkowe rozdziały pracy (1-5) poświęcone są omówieniu zagadnień związanych z doborem naturalnym (tzn. mechanizmem zmian ewolucyjnych) a dopiero końcowe partie tekstu (roz. 11-14) przytaczają obszerne dowody z systematyki, paleontologii, embriologii i rozmieszczenia geograficznego na rzecz tezy o stopniowej przemianie gatunków. Poprzez taki układ dzieła Darwin odwrócił zarysowany we "Wstępie" tok rozumowania, zgodnie z którym na podstawie obserwowanych faktów (trudności w odróżnianiu gatunków i odmian, konwencjonalne ustalenia ekspertów, podobieństwo budowy i rozwoju istot z różnych grup systematycznych, efekty uzyskiwane przez hodowców, itp.) wnioskujemy, iż organizmy nie zostały stworzone oddzielnie, lecz zmieniają się jedne w drugie, aby następnie wykazać, że przyczyną owych zmian jest nieustanie działający mechanizm doboru naturalnego.

Ponadto warto zauważyć, że dzieło Darwina w środkowych partiach tekstu ma układ typowy dla wzorcowego wywodu o charkterze filozoficznym - zawiera precyzyjnie zreferowane zarzuty wraz z odpowiedziami (roz. 6-10). Znamienne, iż zarzuty (w większości przedyskutowane przez Darwina w trwającej latami debacie z Huxleyem, Hookerem i Lyellem) omawiane w pracy i zbijane na drodze rzeczowej argumentacji przez samego autora, w toku trwających do dzisiaj sporów o ewoulucjonizm przytaczane są przez coraz to nowych krytyków, jako trudności nowe i nieprzezwyciężalne.

Nie wdając się w szczegółowe analizy, zwrócimy jeszcze uwagę na bezzasadnosć pewnego utartego poglądu, zgodnie z którym główną różnicą pomiedzy teorią Lamarcka a teorią Darwina jest to, iż Lamarck przyjmował  (a Darwin odrzucał) istnienie mechanizmu dziedziczenia cech nabytych w rozwoju osobniczym. Lektura tekstu źródłowego O pochodzeniu gatunków, jak też znacznie późniejszego O pochodzeniu człowieka, pozwala stwierdzić, że akurat w tej kwestii Darwin podtrzymywał błędne przekonania Lamarcka - w terminologi Darwina wspomina się wszak często o dziedzicznych skutkach używania lub nieużywania narządów (Darwin [1959] s. 137)

© 2024 HistoriaNaturalis.pl   »   Strona Główna - O Autorze - Kontakt - Linki
b.a.bez autora
b.m.bez miejsca wydania
b.r.bez roku wydania
b.w.bez wydawcy
bibl.bibliografia
bibliot.biblioteka/-teczny
brosz.broszura
ded.dedykacja
egz.egzemplarz
ilustr.ilustracja
introlig.introligator/-atorski
k.karta
k.przedtyt.karta przedtytułowa
k.tyt.karta tytułowa
kolor.kolorowany
marm.marmoryzowany
nlb.nieliczbowany
opr.oprawa
pap.papier
perg.pergamin
pł.płótno
p.-p.passe-partout
ppł.półpłótno
psk.półskórek
red.redaktor/-akcja
rozkł.rozkładany/-adane
ryc.rycina/-y
rys.rysunek/-ował
ryt.rytował
s.strona/-y
sygn.sygnował/sygnatura
t.tom
tab.tabela
tabl.tablica
tłocz.tłoczony
tłum.tłumacz/-aczył
wol.wolumin/-y
wyd.wydał/-anie/-awniczy
włas.własnościowy
złoc.złocony/-enie
[ ]informacja spoza podstawowego źródła danych